Kesayetek Navnetewyî
Leonardo da Vinci | 1452
Leonardo da Vinci 15'ê nîsanê1452 li Anchiano, Floransa; † 2'ê gulanê 1519 li Amboise) yek ji pêşengên ronesansê, mûzîkar, kaşîf, endazyar, peykerçêker, wênesaz, anatomîst û geometrîkerê Îtalî ye.
Vinci bi wêneyên xwe yên nemir Mona Lîza (1503 - 1507) û Xwarina Dawî (1495 - 1497) tê hişê mirov.
Vinci (Vînsî tê xwandin), lawê noter Ser Piero da Vinci û Caterinayê ye û ji ber ku zewaca fermî ya dê-bavê wî nebû, gorî zagonên wê demê mafê wî yê...
—————
Rosa Luxemburg
Rosa Luxemburg fîlozof, şoreşger û pêşengeka Marksîst a Elman e.
Li Polonya ji dayîk bûye û bi eslê xwe Cihû ye. Navê wê yî berê Rozalia Luksenburg e. Di temenekê ciwan de dest bi têkoşîna sosyalîzmê dike û hêj 18 salî bûye wekî penaber direve Swîsreyê. Ji partiyên sosyalîst ên Polon û Rûs cuda difikire û xwe dide karê pêkanîna şoreşek sosyalîst li rojavayê Ewropa. Gorî wê heger li welatek wekî Elmanya şoreş pêk were, ango ki welatek...
—————
Mussolini
Benito Amilcare Andrea Mussolini avakerê îdeologiya faşîzmê û serokê desthilatiya faşîst di salên 1922 heya 1943 li Îtalya.
Di sala 1901´î de di nava resfên Partiya Sosyalîst a Îtalya de dest bi polîtîkayê dike. Herwekî gerînendetiya giştî ya rojnameya Avantî dike. Mussolini wekî çepgîriya li Tirkiyê hêdî hêdî rûyê xwe yî nîjadperest nîşan dide û li polîtîkayên nîjadperest digere. Xwe bi navê Dûçe (serok) binavdike û komîteyên faşîst...
—————
Martin Luther King
Martin Luther King keşe û pêşengê tevgera parastina mafê mirovan li DYAyê.
Ew yek ji hemwelatiyên DYAyê yê Efrîqayî bû ku bi riyên bêçek û aştiyane li wekhevî, dadmendî û azadiya mirovan digeriya. Wî ji bo Efrîqayiyên li DYAyê jî ji heman mafan sûdwerbigirin têkoşiya. Ev yeka han dibû sedem ku ji aliyê paşverûyan bibe hedef. Li dijî wî gelek tevgerên kirêt hat lidarxistin. Bombe avêtin wî, bovlat xistin stûyê wî hwd. Lê ew ji doza xwe û riya xwe...
—————
Mao Tse-tung
Mao Tse-tung damezrêner ê Komara Gel a çînê, rêberê dibistana sosyalîst a Maoîzmê ye.
Li parêzgeha Hunan di malbateke cotyar de ji dayîk bûye. Di zaroktiya xwe de perwerdeya olî dîtiye. Di ciwaniya xwe de di nava hêzên li dijî keyser de cihgirtiye. Piştî perwerdeya amadeyî li bajarê Pekînê di pirtûkxaneyekê de kar dibîne. Pirtûkxane dibe sedem ku Mao gelek bixwîne û bi kesayetiyên navdar ên sosyalîst re têkiliyan dayne. Herwekî Mao...
—————
Emiliano Zapata
Emiliano Zapata (1880-1919) şoreşgerekî Meksîkayî ye.
Şoreşgerê Meksîkayî Emiliano Zapata, di sala 1880an de li eyaleta Morelos tê dinê. Ew gundiyekî çermsorbû. Karkerên gundî yên di kargehan de bi rêxistin kir û dest danî ser ji 3an yekê axê. Paşê tevahiya Meksîkayê û hemu başûrê welêt bi dest xist. Lê belê Serokkomar Carranza xwest reforma axê ya Zapata daye destpêkirin rawestîne û lewma lihingê xelkê Zapatîstiyan Emîllîano Zapata bi leşkerên...
—————
Napoleon Bonaparte | 1769 - 1821
Napoleon Bonaparte, (1769-1821) yek ji mezintirîn serokên Fransa yên piştî şoreşa sala 1789'an û yê ku tamar û çemikên wê di civaka Fransa de bicihkir bû. Napoleon di 15'ê gelawêjê 1769'an ji malbateke Îtaliya xwenedan li girava Korsîkayê hat cîhanê, ligel ku ji mala Ponaparte tu kesî karê leşkeriyê nekiribû jî Napoleon di şanzdeh saliya xwe de bû serbaz (lieutenant). Bavê wî (Carlo) parêzer (Avokat) bû, û bi doza serxwebûna Korsîkayê re...
—————
Ernesto Che Guevara | 1928 - 1967
Şoreşgerê Arjantînî Che Guevara, di 9'ê kewçêr (Cotmeh) a sala 1967'an de li çiyayên Andê ji aliyê çawişekî Bolîvyayî ve hate kuştin.
Che Guevara, di sala 1928'an de li bajarê Arjantinê Rosarioyê ji dayîk bû. Di sala 1953'an de li Buenos Aires'ê, bû bijîjk. Che, bi tevgerên çep ên şoreşger ên li welatên Emerîkaya Latîn ji nêz ve eleqedar dibû. Dûre, dema ku çû Meksîkayê Fidel Castro naskir. Ew bi tevî Castro, li dijî rêvebiriya dîktator Batîsta,...
Tags